Diese Spende ist völlig belanglos

DURVEN IS GOED, KENNIS VAN IDIOOM IS NOG BETER

Jouw Duitse relaties waarderen het als je Duits met ze spreekt. Als je dat goed doet, dan geeft je dat een voorsprong op andere buitenlandse concurrenten.

Gebruik je daarin verkeerd idioom, dan zal je Duitstalige gesprekspartner je dat vast willen vergeven. Maar het kan natuurlijk wel tot onbegrip leiden en enige hilariteit.

Daarom in het vervolg van deze blog enkele voorbeelden van zogenaamde “Stolpersteine” (hindernissen) veroorzaakt door “falsche Freunde”. Die laatste zijn woorden en begrippen die in het Duits en Nederlands erg op elkaar lijken, maar die een andere betekenis hebben en soms tot hilariteit of onbegrip over en weer kunnen leiden. In vervolg op eerdere blogs over dit onderwerp bespreek ik vandaag wederom een paar voorbeelden. In latere blogs volgen er meer.

Belangeloos doneren....of zonder enig belang?

belangeloos, uneigennützig, onbelangrijk, belanglos

Geld doneren, of andere zaken, we doen het vast allemaal weleens. Soms omdat het goed uitkomt, misschien zelfs voordeel oplevert, maar vaak natuurlijk ook zonder enig eigenbelang. In het Nederlands hebben we het dan over een belangeloze gift: "Zijn grote gift voor Oekraïne is volledig belangeloos gedaan." Het Duits kent daar een schijnbaar equivalent van: belanglos. Maar dan hebben we, jawel, toch weer een falsche Freund te pakken. Helaas heeft dit woord niets te maken met onzelfzuchtigheid. Het betekent namelijk: onbelangrijk, of niet relevant. Het voorbeeldzinnetje van dit blog, "Diese Spende ist völlig belanglos", vertelt, hoewel het in principe een correcte zin is, dan ook niets over de gever ervan, en ook niets positiefs. De bedoelde gift is kennelijk zonder enig belang, heeft geen enkele betekenis. Maar wat is dan wel de juiste vertaling van het Nederlandse belangeloos? Dat is het woord uneigennützig. Een goede zin zou dan dus zijn: "Seine große Spende für die Ukraine ist völlig uneigennützig gemacht."'

gift, Spende, vergif, Gift

Nu zit er in de boven besproken woorden nog een ander addertje onder het gras. Een nogal gevaarlijk addertje, zelfs. Want als je het Nederlandse woord gift gebruikt, dan is het slim om dit niet te vertalen met het Duitse Gift. Dat betekent namelijk: vergif. Tenminste, als je de onzijdige variant gebruikt: "Das Gift war tödlich."  

Voor wie wat extra kennis leuk vindt: die Gift bestaat ook. En dan gaat het wel degelijk om een gift, iets wat je geeft, of meegeeft. Een bruid kon bijvoorbeeld eine Mitgifttruhe meenemen in haar huwelijk, een kist met haar uitzet in geld en/of goederen. Toch kom je zo'n fraai versierde kist alleen nog maar tegen in een museum....het gebruik ervan is, net als dat van het vrouwelijke Gift, verouderd. 

spenderen, ausgeben, trakteren, spendieren

Tot slot besteed ik nog even wat aandacht aan het werkwoord spenderen. In het Nederlands gebruiken we dit in algemene zin om aan te geven, waar we ons geld aan uitgegeven hebben: "Ik heb mijn spaargeld gespendeerd aan een nieuwe bank." Daarvoor zou je in het Duits het woord ausgeben gebruiken: "Ich habe mein Erspartes für ein neues Sofa ausgegeben."  Maar het Duitse woord spendieren bestaat ook, alleen heeft het een wat specifiekere betekenis dan het Nederlandse spenderen. Je gebruikt het namelijk, als je iemand trakteert. "Ich habe meiner Freundin  heute ein Eis spendiert",  (="Ik heb mijn vriendin vandaag op een ijsje getrakteerd"), is dan behalve een sympathieke actie, ook een correcte zin.

Aan de hand van deze paar voorbeelden wordt duidelijk dat je makkelijk ins Fettnäpfchen treten kan (een faux pas kan begaan) ofStolpersteine (hindernissen) moet overwinnen in de Nederlands-Duitse communicatie.

Tot ziens in een volgende blog met daarin meer van soortgelijke aandachtspunten. Bis bald!