Wat kan er echt niet? Of wat vinden jij en ik echt onbeleefd gedrag. Bijvoorbeeld “witte of te korte sokken dragen”, “boeren of winden laten“, “je eten door elkaar prakken“, “slurpen”, “een ander niet laten uitpraten” “(bij onbekenden) uitweiden over jouw lichamelijke ongemakken”, “je mes aflikken“. Dit zijn maar enkele van de vele voorbeelden waarover de gemiddelde Duitser en Nederlander dezelfde opvattingen zullen hebben. Wanneer wij in een zwak moment onszelf af en toe niet aan deze regels houden, dan weten we donders goed dat we daarmee de conventies overtreden en dat dat eigenlijk niet kan. Maar realiseren we ons wel voldoende dat het ons ook klanten kan kosten?
Hoe hoort het eigenlijk als Neerlands baken voor etiquette
Nederlanders staan in het buitenland nu niet bepaald bekend om hun diplomatieke gedrag. De neiging om gewoon te zeggen waar het op staat leidt nogal eens tot gefronste wenkbrauwen en terughoudendheid bij gesprekspartners. Die terughoudendheid ontstaat onder meer als iemand zich beledigd of, en nog ingrijpender, onveilig voelt.
Simpelweg willen wereldburgers, ondanks allerlei onderlinge verschillen, zich veilig voelen. Een respectvolle behandeling draagt aan dat gevoel van veiligheid bij. Indien iemand de grenzen van betamelijkheid overschrijdt, zal men zoveel mogelijk afstand tot die persoon bewaren.
Dat is natuurlijk vervelend in privésituaties. Maar daar blijft de schade van verstoorde verhoudingen beperkt tot een kleine schaal. Een gemis aan sociale vaardigheden heeft een veel bredere impact wanneer de belangen van grotere groepen in het geding zijn: van ondernemingen en landen bijvoorbeeld. Zoals ik eerder al opmerkte: als jij als Nederlandse ondernemer in Duitsland qua gedrag de plank misslaat dan kan je dat klanten kosten.
Omdat goede omgangsvormen het smeermiddel voor goede relaties zijn is er in de loop der eeuwen de nodige aandacht aan het thema omgangsvormen besteed.
In Nederland verscheen in 1939 het boek “Hoe hoort het eigenlijk” van de auteur Amy Groskamp-Ten Have. Zij beschreef daarin voor allerlei maatschappelijke situaties hoe men zich daarin beschaafd diende te gedragen. Maatschappelijke ontwikkelingen zorgden voor voortschrijdend inzicht en in de loop van de vorige eeuw verschenen er van dit werk diverse herziene drukken. Vanaf de 23e druk (1999) wordt het boek geredigeerd door Reinildis van Ditzhuyzen. De laatste uitgave (42e druk) dateert uit 2019, en verscheen onder de titel: Hoe hoort het eigenlijk? De Dikke Ditz.
Der Knigge
Onder de titel Über den Umgang mit Menschen schreef de Duitse auteur Adolph Freiherr Knigge (1752–1796) zijn bekendste werk . Het verscheen al in 1788; 150 jaar eerder dan ons Nederlandse boek voor beschaafde omgang. Maar niet alleen in tijd zijn er belangrijke verschillen. Waar de Nederlandse leidraad zich vooral richt op etiquette – dus bijvoorbeeld welke kleding je wanneer draagt – hield de oorspronkelijke Knigge zich vooral bezig met de intermenselijke relaties, zoals onder andere met “Allgemeine Bemerkungen und Vorschriften über den Umgang mit Menschen”, “Über den Umgang mit sich selbst sowie mit Leuten von verschiedenen Gemütsarten, Temperamenten und Stimmungen des Geistes und Herzens”.
Sociologie en sociale psychologie
Het gaat dus om regels die helpen om op de juiste manier te communiceren: sociologie en sociale psychologie avant la lettre. In de loop der eeuwen zijn diverse nieuwe versies (en vele vertalingen) van Knigges werk verschenen, waarbij de toenmalige schrijvers op een gegeven moment etiquette-regels aan het werk toevoegden. In 2016 verscheen er nog een nieuwe, in hedendaags Duits geschreven, versie van het oorspronkelijke werk.
De Knigge als basis voor zakelijk succes in Duitsland
In Duitsland is de Knigge onder grote delen van de (beroeps)bevolking een begrip. Even zoeken op internet levert diverse leidraden op die te pas en te onpas met de naam Knigge verbonden worden: Zo zijn er bijvoorbeeld Deutschland-Knigges, Business- oder Geschäfts-Knigges, Knigges zum Daten“so geht Flirting heute” enzovoorts. Zie deze blog daarom als een inleiding op verschillende kortere blogs waarin ik succesvol gedrag binnen een zakelijke Duitse context zal beschrijven.
Ik heb er zin in.
Meer weten of heb je een vraag?
Neem contact op!