Ich heirate eine Familie

DURVEN IS GOED, KENNIS VAN IDIOOM IS NOG BETER

Jouw Duitse relaties waarderen het als je Duits met ze spreekt. Als je dat goed doet, dan geeft je dat een voorsprong op andere buitenlandse concurrenten.

Gebruik je daarin verkeerd idioom, dan zal je Duitstalige gesprekspartner je dat vast willen vergeven. Maar het kan natuurlijk wel tot onbegrip leiden en enige hilariteit.

Daarom in het vervolg van deze blog enkele voorbeelden van zogenaamde “Stolpersteine” (hindernissen) veroorzaakt door “falsche Freunde”. Die laatste zijn woorden en begrippen die in het Duits en Nederlands erg op elkaar lijken, maar die een andere betekenis hebben en soms tot hilariteit of onbegrip over en weer kunnen leiden. In vervolg op eerdere blogs over dit onderwerp bespreek ik vandaag wederom een paar voorbeelden. In latere blogs volgen er meer.

Familierelaties: in het Duits heten ze soms net even anders

Vandaag gaan we het hebben over een wat casual onderwerp: aanduidingen van familieleden. Die zijn in het Duits soms wat verwarrend, als je een Nederlander bent. Vaak heb je niet door, dat je iets heel anders zegt dan je bedoelt, en dat wil je natuurlijk voorkomen. Dus: daar gaan we!

gezin, Familie, familie, Familie/Großfamilie/Verwandtschaft

"Ich heirate eine Familie", zo heette vroeger een Duitse serie op tv. Deze titel klinkt ons wat vreemd in de oren: je trouwt toch met je vrouw (of man), en niet met je voltallige schoonfamilie, stel je voor! Maar de serie ging over een vrijgezel die verliefd werd op een vrouw die al kinderen bleek te hebben uit een eerdere relatie. De juiste vertaling van de serietitel is dus: "Ik trouw met een gezin." Een Duitser snapt dit meteen, al kan het woord Familie net als bij ons ook de familie in bredere zin aanduiden. Maar in het Duits gebruik je dan toch eerder de term Verwandtschaft, of eventueel Großfamilie: "Meine ganze Verwandtschaft war bei unserer Hochzeit zu Gast" : "Mijn hele familie was te gast op onze bruiloft."

kleinkind, Enkel/Enkelin, peuter, Kleinkind, enkel, Knöchel

Over bruiloften gesproken, bij die van mezelf waren er ook Duitse gasten aanwezig, namelijk de grootouders van mijn vrouw. De ambtenaar van de burgerlijke stand was hiervan op de hoogte, en hij feliciteerde hen in zijn beste Duits met het huwelijk "von Ihren Kleinkindern." Zij begrepen het helaas niet helemaal....kleine kinderen waren er niet bij in de trouwzaal, en bovendien, die hadden natuurlijk niet mogen trouwen, op hun leeftijd. Tja, dat kan gebeuren als je niet weet dat het Duitse woord Kleinkind hetzelfde is als een heel jong kind, een peuter om precies te zijn.

Wat had de goede man dan wèl moeten zeggen? Dat is heel eenvoudig: het Duitse woord voor kleinkind is Enkel, of eventueel Enkelkind. Der Enkel, die Enkelin: "Wir haben acht Enkel, unsere jüngste Enkelin ist noch ein Kleinkind, die anderen sind viel älter."

Voor de volledigheid: met het woord Enkel kun je, eventueel, het onderste deel van je been aanduiden, precies zoals in het Nederlands. Maar gewoonlijk heb je het dan over je Knöchel: "Der Knöchel meines Enkels ist gebrochen, das war schlimm, er ist ja noch ein Kleinkind":  "De enkel van mijn kleinzoon is gebroken, dat was erg, hij is immers nog een peuter."

neef/nicht, Cousin/Cousine, neef/nicht, Neffe/Nichte

En ten slotte komen we op de neven en nichten. Best een apart geval. Want er zijn twee soorten neven en nichten, terwijl het Nederlands er maar één woord voor heeft. Een neef of nicht kan immers een kind zijn van je oom en tante, of je kunt zelf de oom/tante zijn van een neef of nicht. Je kunt aan het Nederlandse woord dus niet zien, om welke soort relatie het gaat. In het Duits kan dat wel. Als je het woord Neffe of Nichte gebruikt, dan gaat het om een kind van je zus of je broer. Zelf ben je dan dus de oom of de tante: "Mein Neffe Hans ist ein Sohn meiner ältesten Schwester" : "Mijn neef Hans is een zoon van mijn oudste zus". Maar heb je het over je Cousine of Cousin, dan ben je dat zelf ook: "Meine Cousine und ich sind zusammen aufgewachsen": "Mijn nicht en ik zijn samen opgegroeid."

Aan de hand van deze paar voorbeelden wordt duidelijk dat je makkelijk ins Fettnäpfchen treten kan (een faux pas kan begaan) ofStolpersteine (hindernissen) moet overwinnen in de Nederlands-Duitse communicatie.

Tot ziens in een volgende blog met daarin meer van soortgelijke aandachtspunten. Bis bald!