Ich höre Sie nicht, ich bin doof!

DURVEN IS GOED, KENNIS VAN IDIOOM IS NOG BETER

Jouw Duitse relaties waarderen het als je Duits met ze spreekt. Als je dat goed doet, dan geeft je dat een voorsprong op andere buitenlandse concurrenten.

Gebruik je daarin verkeerd idioom, dan zal je Duitstalige gesprekspartner je dat vast willen vergeven. Maar het kan natuurlijk wel tot onbegrip leiden en enige hilariteit.

Daarom in het vervolg van deze blog enkele voorbeelden van zogenaamde “Stolpersteine” (hindernissen) veroorzaakt door “falsche Freunde”. Die laatste zijn woorden en begrippen die in het Duits en Nederlands erg op elkaar lijken, maar die een andere betekenis hebben en soms tot hilariteit of onbegrip over en weer kunnen leiden. In vervolg op eerdere blogs over dit onderwerp bespreek ik vandaag wederom een paar voorbeelden. In latere blogs volgen er meer.

taub, doof

Doof vertaal je in het Nederlands met stom, dom, onnozel. Doofes Gerede is dom geklets; ein doofer Heini of ein doofer Kerl is een onnozele vent. Doof kan overigens ook saai betekenen: wanneer je dit blog saai vindt, dat kun je dat in het Duits uitdrukken met “das ist ein doofer/doofes Blog”. Het Duits kent vele synoniemen voor doof. In de betekenis van stom, dom vind ik zelf begriffsstutzig, gehirnamputiert en töricht creatief. In de betekenis van saai beschouw ik einförmig en geistlos als mooie alternatieven. Met de slogan “Ich bin doch nicht blöd” beweert een grote Duitse elektronicaketen sinds jaren dat mensen die bij hem kopen “toch niet gek zijn“. De letterlijke vertaling naar het Duits van het Nederlandse doof in de betekenis van niet-horend is taub. De titelzin had dus moeten zijn: ” Ich höre Sie nicht, (denn) ich bin taub”. Auf einem Ohr taub sein betekent aan één kant, oor doof zijn; ein taubes Gefühl in den Fingern haben betekent een dood gevoel in de vingers hebben; sich taub stellen is het Duitse equivalent van de Nederlandse uitdrukking “Oostindisch doof zijn”.

die Taube, der Taube(r), die Taufe, taufen

Een dove vrouw is in het Duits eine taube Frau of eine Taube. Een dove man is ein tauber Mann of ein Tauber. Ein Tauber is echter ook een mannetjesduif (doffer); Die/eine Taube betekent ook de/een duivin. Er bestaat geen bijvoeglijk naamwoord tauf in het Duits. Wel bestaat het werkwoord taufen hetgeen dopen betekent. “Wann wird eure Tochter getauft?” betekent in het Nederlands “Wanneer wordt jullie dochter gedoopt?” Het antwoord op deze vraag zou dan kunnen zijn: “De doop vindt a.s. zondag plaats”; dat is, vertaald in het Duits : “Die Taufe findet nächsten Sonntag statt.” Jij als zorgvuldig lezer hebt het natuurlijk al in de gaten: het Nederlandse plaatsvinden is in het Duits stattfinden en niet platzfinden. Wellicht wijd ik daar later ook nog eens een deel van een blog aan.

taugen, (auf)tauchen

Tauchen met ch betekent duiken: “Er ist auf den Grund des Sees getaucht ” betekent “Hij is naar de bodem van het meer gedoken.” Nach einer halben Stunde tauchte sie wieder auf” betekent “Na een half uur dook ze weer op”; hier heeft (auf)tauchen) dus de betekenis van (weer) verschijnen. Taugen met g betekent (ergens voor) deugen/geschikt zijn. “Das taugt nichts” betekent “Dat deugt niet”. “Er taugt nicht zu schwerer Arbeit” betekent: “Hij is niet geschikt voor zwaar werk”. De nietsnut vertaal je met der Taugenichts, conform de titel van de novelle “Aus dem Leben eines Taugenichts” van de schrijver (en hoge beambte) Joseph von Eichendorff uit het jaar 1826.

Aan de hand van deze paar voorbeelden wordt duidelijk dat je makkelijk ins Fettnäpfchen treten kann (een faux pas kunt begaan) of Stolpersteine (hindernissen) moet overwinnen in de Nederlands-Duitse communicatie.

Volgende week wederom een nieuwe blog met daarin meer van soortgelijke aandachtspunten.

Bis bald!